Tanbark borer (UK), Veränderlicher Schönbock (DE)
Status in NL
Voor 1980: Algemeen, vanaf 1980: Vrij algemeen (TEUNISSEN (2009)
Waarneming.nl: Algemeen (april 2024)
Tekst: R. Geraeds 2021/12_vs1
Herkenning
De Veranderlijke boktor is een kleine tot grote (6-18 mm) boktor zonder zijdoorn op het borststuk. De poten hebben verdikte dijen. De kleur van de kevers is zeer variabel. De kleur van de dekschilden en het borststuk kan variëren van oranje, bruin tot donkerblauw. Exemplaren kunnen eenkleurige zijn maar de kop, borststuk en dekschilden kunnen ook verschillend gekeurd zijn. De poten zijn veelal geheel oranje, maar de verdikte dijen kunnen ook donker zijn. De vrouwtjes hebben in vergelijking met de mannetjes een forser postuur en kortere sprieten.
Gelijkende soorten
Door de grote kleurvariatie kan de Veranderlijke boktor verward worden met de Rode schouderboktor (Rhamnusium bicolor) en de Geelkop-smalboktor (Pedostrangalia revestita), die beide eveneens in meerdere kleurvariaties kunnen voorkomen. In tegenstelling tot deze twee soorten heeft de Veranderlijke boktor verdikte dijen. De zeer zeldzame Rode schouderboktor heeft een duidelijk zijdoorn op het borststuk en is ook daardoor gemakkelijk van de Veranderlijke boktor te onderscheiden. De Geelkop-smalboktor heeft verder een klokvormig halsschild dat tegen de dekschilden in een punt eindigt, terwijl het borststuk van de Veranderlijke boktor rond is.
Veranderlijke boktorren hebben verdikte dijen (1) en een rond borststuk zonder zijdoorn (2).
De Geelkop-smalboktor heeft geen verdikte dijen (1) en een klokvormig borststuk dat eindigt in een punt (2).
Habitat, waard- en voedselplanten
De Veranderlijke boktor is een soort van loofbossen en bosranden. Broedbomen bestaan vooral uit eiken (Quercus sp.), maar ook kunnen Haagbeuk (Carpinus betulus), Hazelaar (Corylus avellana), Beuk (Fagus sylvatica), Es (Fraxinus excelsior), wilgen (Salix sp.), iepen (Ulmus sp.), Tamme kastanje (Castanea sativa), lijsterbes (Sorbus sp.), vlier (Sambucus sp.) en verschillende soorten fruitbomen worden gebruikt (BÍLÝ & MEHL, 1989; KLAUSNITZER et al., 2016b).
Veranderlijke boktorren worden vooral op allerlei soorten opslag van loofhout gevonden.
KLAUSNITZER et al. (2016b) melden dat de soort incidenteel bloemen bezoekt.
Levenswijze
De larven van de Veranderlijke boktor leven onder de schors van zon beschenen, recent afgestorven of gekapte stammen en takken. Voor de verpopping knagen de larven zich het hout in waar ze een poppenwieg aanleggen. Wanneer de schors dik genoeg is, kan de volledige ontwikkeling ook hierin plaatsvinden. De verpopping vindt in het voorjaar plaats en de gehele ontwikkeling van de larven duurt één of twee jaar (BÍLÝ & MEHL, 1989; KLAUSNITZER et al., 2016b).
De imago’s zijn vanaf de schemering actief en vliegen dan veel en worden door licht aangetrokken. Overdag houden ze zich schuil in schorsspleten, onder losse schors en dergelijke (KLAUSNITZER et al., 2016b).
Vliegtijd & Methode
Veranderlijke boktorren kunnen vanaf april tot september worden waargenomen. Waarnemingen buiten deze periode hebben waarschijnlijk betrekking op imago’s die binnenshuis uit kachelhout zijn uitgevlogen. De meeste waarnemingen komen uit juni. De uiterste eigen waarnemingen stammen van 7 mei (2020) en 15 augustus (2015).
J | F | M | A | M | J | J | A | S | O | N | D |
Zicht | Hout/stobben | ++ |
Bloeiende kruiden en struiken | - | |
Klopscherm | + | |
Sleepnet | - | |
Licht | ML/HPL | + |
Blacklight | ||
Lokstoffen | Feromonen | - |
Overig | ||
Lokale ervaringen
Het gericht inventariseren van Veranderlijke boktorren is in de vrije natuur relatief lastig. Hier kan het beste in de schemering naar de soort gezocht worden op houtstapels na kapwerkzaamheden. Zonder dergelijke opslagplaatsen van hout is de trefkans aanzienlijk kleiner (GERAEDS, 2021b). Ook is de soort vaak gevonden op opslagplaatsen van kachelhout. Omdat deze opslagplaatsen vaak gedurende vele jaren gebruikt worden kunnen hier ook regelmatig verdroogde, dode dieren, of dode exemplaren in spinnenwebben worden aangetroffen.
Hoewel KLAUSNITZER et al. (2016b) melden dat de soort door licht wordt aangetrokken, is de soort bij de vele nachtvlinderinventarisaties in de Meinweg nooit waargenomen, terwijl de soort wel verspreid in dit gebied aanwezig is. Op bloemen is de soort nooit gevonden.
Cerambycidae-Boktorren is powered by Stichting Koekeloere / Copyright © 2024 . Alle rechten voorbehouden / Disclaimer
