Herkenning

De Nevelvlekboktor is een zeer kleine tot kleine (5-9 mm) boktor met een variabele tekening op de niet geribbelde dekschilden. De soort heeft lange geringelde en onbehaarde sprieten. De tekening bestaat in de regel uit lichtere vlekken op een donkere achtergrond in het voorste derde deel van de dekschilden, een duidelijk contrasterende lichte dwarsband met donkere stippen over het midden van de dekschilden gevolgd door een vrij egaal gekleurde donkere band en licht met donkere vlekken aan het uiteinde. Op het borststuk bevindt zich een zijdoorn. De vrouwtjes hebben een robuuster postuur en naar verhouding kortere sprieten dan de mannetjes.

Het onderscheid tussen L. nebulosus en L. linnei is zonder genitaliënonderzoek vrijwel onmogelijk. Goede foto's van man en vrouw Nevelvlekboktor ontbreken nog.

In 2010 werd duidelijk dat de in Nederland en Europa algemene ‘nevelvlekboktor’ uit twee verschillende zustersoorten bestaat (WALLIN et al., 2010). Dit zijn de Nevelvlekboktor en de Schijn-nevelvlekboktor die uiterlijk gezien nagenoeg identiek zijn. Er zijn inmiddels wel verschillen gevonden in bijvoorbeeld de adering van de achtervleugel (ROSSA et al., 2017), maar deze verschillen zijn subtiel en onbruikbaar in het veld. Het enige enigszins bruikbare kenmerk is de beharing op de achterlijfspunt bij vrouwtjes. Dit kenmerk is het beste aan de onderzijde te bekijken en vereist het gebruik van een loep (circa 10x). Bij de Nevelvlekboktor is de achterste rand van het laatste buikschild bezet met korte, donzige haartjes. Bij de Schijn-nevelvlekboktor is de achterste rand van het laatste buikschild bezet met dichte, lange haren. Dit kenmerk is met enige oefening in het veld te beoordelen, maar geldt dus alleen voor vrouwtjes. Voor mannetjes geldt dat determinatie in het veld niet mogelijk is en dat controle van de genitaliën nodig is voor een zekere identificatie (WALLIN et al., 2010). De determinatie van zowel de vrouwtjes als de mannetjes kan bekeken worden in het artikel van Wallin et al. (2010).

Lokale ervaringen

De meeste waarnemingen van nevelvlekboktorren zijn verzameld met behulp van het klopscherm. Nevelvlekboktorren worden veelvuldig geklopt uit dode takken van Zomereik. Vrouwtjes van de gevangen nevelvelboktorren zijn in het veld met een loep gedetermineerd en bleken altijd Schijn-nevelvlekboktor te betreffen. Mannetjes zijn steekproefsgewijs microscopisch onderzocht en ook dit waren steeds Schijn-nevelvlekboktorren. De Nevelvlekboktor is door ons op basis van vrouwelijke kenmerken of microscopisch onderzoek van de mannetjes (nog) niet op de Meinweg vastgesteld.

Overige informatie

Vanwege de recente ontdekking dat er in Nederland (en Europa) twee nevelvlekboktorren als zustersoorten naast elkaar bestaan (WALLIN et al., 2010), is er geen goed beeld van verspreiding en voorkomen in Nederland en Europa. De eerste studies laten zien dat de Schijn-nevelvlekboktor algemener is in Europa en een grotere verspreiding kent (ROSSA et al., 2017). In Nederland geldt dat de dubbelsoort door vrijwel geheel Nederland kan worden aangetroffen, met name op de hogere zandgronden en in de duinen (TEUNISSEN, 2009). Om een eerste ruw inzicht te krijgen in de verspreiding van de beide zustersoorten in Nederland, zijn de waarnemingen vanaf 2010 van beide soorten op waarneming.nl gescreend. Alleen collectiewaarnemingen en waarnemingen waarbij duidelijk was dat deze microscopisch zijn onderzocht, zijn hiervoor gebruikt. Ook in Nederland lijkt de Schijn-nevelvlekboktor op het eerste gezicht talrijker en met een grotere verspreiding dan de Nevelvlekboktor. Op de Veluwe en westelijk in de duinen zijn beide soorten gevonden. Vooralsnog lijkt in de zuidelijke provincies Limburg en Brabant vooral de Schijn-nevelvlekboktor voor te komen.